Perspektywy zastosowań pomp ciepła w Polsce
Pompy ciepła są coraz chętniej wykorzystywanymi źródłami ogrzewania na świecie, jednak dla nas istotnym jest wykorzystywanie pomp ciepła w naszym kraju. Coraz częściej można spotkać jednostki zewnętrze urządzeń podobnych do klimatyzatorów, jednak nieco większych, często ze zdublowanym wentylatorem – to najprawdopodobniej właśnie pompa ciepła. Takie urządzenia to coraz bardziej powszechny widok w Polsce. Często można je zobaczyć przy budynkach domów jednorodzinnych, bądź przy większych budynkach, równie często w galeriach handlowych, na dachach sklepów wielkopowierzchniowych.
Mimo statystycznie – względem zachodnich państw – niskim wykorzystaniu pomp ciepła w Polsce, widok wyżej wymienionej jednostki zewnętrznej pompy ciepła nie jest już czymś egzotycznym. Jest to pozytywne zjawisko, które potwierdza, że Polska powoli dogania Europę w nowoczesnych rozwiązaniach technicznych. Ten artykuł będzie skupiał się na danych statystycznych poszczególnych firm i formacji w celu określenia, czy pompy ciepła to przyszłość ogrzewnictwa w Polsce, oraz jaki typ pomp ciepła jest najchętniej wykorzystywany i przynosi najwięcej korzyści. Możliwości jest kilka, lecz mimo bardzo dobrego współczynnika COP, nie każdy typ pompy musi być opłacalną inwestycją, zależnie od typu dolnego źródła ciepła koszt inwestycji w p. c. może się znacznie różnić. Powoduje to dużą różnicę w stosunku do oszczędności, oraz zwrócenia się inwestycji – w przypadku kilku lub kilkudziesięciu lat powstaje ryzyko zmian cen dostaw prądu – należy pamiętać również o tym, że pompy ciepła potrafią przynosić dużo większe oszczędności niż zamierzone w wyniku odpowiedniej nastawy sterowania oraz wyboru taryfy dostawy prądu. Obecnie rynek pomp ciepła jest raczkujący w Polsce i na pewno będzie się rozwijał w najbliższych latach, jednak ma przed sobą trudną drogę, aby stał się powszechnym rozwiązaniem, w tej chwili jest uznawany za nowatorski i niepewny sposób na ogrzewanie.
Poniżej znajduje się wykres, obrazujący ilość pomp ciepła w Polsce w latach 2010-2013, oraz poszczególny udział rodzajów pomp ciepła, które zostały zainstalowane. Statystyki zostały wykonane przez Polską Organizację Rozwoju Technologii Pomp Ciepła.
Powyższy wykres pokazuje udział poszczególnych typów pomp ciepła i ich liczbę względem sumy wszystkich pomp zainstalowanych w poszczególnych latach. Szczególną uwagę powinna zwrócić duża zmiana występowania pomp ciepła powietrze/woda tylko do ciepłej wody użytkowej. W tych latach widać również zmniejszone zainteresowanie pomp ciepła w technologii woda/woda. Duże wzrosty można zaobserwować dla pomp powietrze woda, nie tylko do c.w.u. Są to najbardziej powszechne pompy ciepła, które najczęściej można spotkać w naszym otoczeniu. Należy pamiętać o tym, że każdy klimatyzator, zależnie od wykorzystania, może być chłodziarką lub pompą ciepła. Gruntowe pompy ciepła nie wykazują dużych zmian w przyroście zastosowań. Jest to prawdopodobnie spowodowane dużym kosztem inwestycyjnym i długim okresem zwrotu inwestycji.
Powyższy diagram pokazuje, jak duży udział w zużyciu energii pierwotnej ma wytwarzanie ciepła – 55%. Oznacza to, że ogrzewanie oraz ciepła woda użytkowa niesie za sobą największy potencjał oszczędności. Dlatego tak istotny jest rozwój dziedziny pomp ciepła w Polsce. Stosując energooszczędne układy ogrzewania w skali państwa można uzyskać ogromne oszczędności. Bardzo ważnym elementem strategii rozwoju energooszczędnych metod ogrzewania jest wdrażanie pomp ciepła oraz wsparcie państwowe w takie inwestycje, jak również uświadamianie społeczeństwa. Na drugim miejscu, co do zużycia energii pierwotnej, znajduje się transport, następnie energia elektryczna oraz inne.
Wykres określa cztery różne prognozy wykorzystywania pomp ciepła w Polsce w latach 2009-2020. Każdy wariant wykazuje coroczny wzrost występowania pomp ciepła. Wykres obrazuje jedynie prognozy, co widać na przykładzie różnic między wizją Ministra Gospodarki, a Polskiej Organizacji Rozwoju Technologicznego Pomp Ciepła. Poszczególne krzywe różnią się zgodnie z kolejnymi prognozami: realistyczną (wg Ministra Gospodarki), minimalną, realistyczną (wg PORTPC) i maksymalną. Najważniejszym wnioskiem jest pewny rozwój pomp ciepła w Polsce i realny wzrost ich liczby. Powyższe rysunki określają prognozy według PORTPC wykonywane około roku 2014. Organizacja ta wykonała obecnie nowe badania rynku, które pokazują obecną i przyszłą sytuacje ilości pomp ciepła na Polskim rynku. Nowe badania zostały wykonane pod koniec stycznia 2016 roku, dotyczyły one szczególnie roku 2015:
Powyższy wykres pokazuje ciągły wzrost instalacji pomp ciepła, część danych pokrywa się z rysunkiem 1. Została dodana nowość na rynku, czyli system VRF, opracowany przez firmę Daikin, jest to system pomp ciepła powietrze/powietrze. Polacy sięgnęli po pompy ciepła szczególnie powietrzne – do ogrzewania wody, ale również całych obiektów.
Powyższy rysunek bardziej obrazowo przedstawia wzrost poszczególnych typów pomp ciepła w roku 2015. Kolejny raz widać, że powietrzne pompy ciepła cieszą się w Polsce największym zainteresowaniem. Badania rynku wskazują, na dalszy wzrost liczby instalacji tego typu pomp ciepła. Na decyzje może mieć wpływ budżet inwestycji, ale również możliwości lokalizacyjne obiektu, w którym pompa ciepła ma pracować. Istotny wzrost można również zaobserwować przy gruntowych pompach ciepła, oraz wcześniej wspomnianym systemie VRF.
Diagram ilustruje podział rynku na stosowane typy pomp ciepła. Dominującym rodzajem pompy jest pompa powietrze/woda, stosowana do podgrzewania ciepłej wody użytkowej, jak widać pomimo nieznacznego wzrostu liczby instalacji takich pomp, są one niepodważalnym liderem na Polskim rynku. Pompy powietrze/woda, VRF oraz solanka/woda posiadają prawie tą samą część rynku, natomiast grunt/woda oraz woda/woda, praktycznie nie znajdują zastosowania w Polsce. Dane są bardzo obiecujące dla przemysłu pomp ciepła, prognozują coraz większą liczbę energooszczędnych rozwiązań ogrzewania. Prognozy wykonywane przez PORTPC mają pokrycie w rzeczywistości, dzięki odpowiednim projektom i instalacją coraz więcej odbiorców końcowych będzie mogło się cieszyć tanim źródłem ciepła.